Commissie lanceert Digital Commons EDIC ter ondersteuning van soevereine Europese digitale infrastructuur en technologie
Op 29 oktober heeft de Europese Commissie een besluit aangenomen tot oprichting van het Digital Commons European Digital Infrastructure Consortium (DC-EDIC), een nieuw instrument waarmee lidstaten gezamenlijk grensoverschrijdende digitale infrastructuren kunnen ontwikkelen, implementeren en exploiteren met een eigen governance en rechtspersoonlijkheid.
DC-EDIC krijgt zijn statutaire zetel in Parijs. Frankrijk, Duitsland, Nederland en Italië zijn de oprichters. Andere lidstaten kunnen zich te allen tijde onder eerlijke en redelijke voorwaarden aansluiten.
Achtergrond en wat DC-EDIC gaat doen
De afhankelijkheid van Europa van geïmporteerde digitale infrastructuren en technologieën creëert kwetsbaarheden voor de economie en democratie. Daarom is het een strategische prioriteit voor Europa om open, interoperabele en soevereine alternatieven te versterken.
De taak van DC-EDIC is het implementeren van een meerlandenproject rond Digital Commons op het gebied van Europese gemeenschappelijke data-infrastructuur en -diensten en geconnecteerde overheidsadministratie. Het bundelt de middelen van de lidstaten en coördineert met gemeenschappen om digitale commons te ontwikkelen, onderhouden en op te schalen en de toepassing ervan te vergemakkelijken. Kernacties zijn onder meer:
Het opbouwen van een Europese gemeenschap van publieke, private en maatschappelijke belanghebbenden
Het vergemakkelijken van de toegang tot financiering, onder meer via een fysieke en online one-stop-shop en expertisecentrum
Het aanbieden van juridische en technische ondersteuning voor onderhoud en opschaling
Het verstrekken van beleidsadvies en bewustmaking
Het coördineren van en deelnemen aan concrete meerlandenprojecten die verankerd zijn in digitale commons.
Hoe het in de praktijk zal werken
De Ledenvergadering zal een implementatiestrategie vaststellen, die tijdens de opstart wordt ondersteund door een ad-hoccomité voor implementatiestrategie. Een directeur houdt toezicht op het dagelijks beheer en de coördinatie met belanghebbenden en een adviesraad kan strategische oriëntaties aannemen, indien nodig ondersteund door werkgroepen. De toegang tot de DC-EDIC-infrastructuren en -activiteiten is open, transparant en niet-discriminerend, inclusief test- en experimenteerfaciliteiten.
Belangrijkste kenmerken, verwachte resultaten en volgende stappen
Om hergebruik en transparantie te maximaliseren, wordt alle gezamenlijk ontwikkelde software standaard vrijgegeven onder gratis en open source-licenties. Aanbestedingen zullen volgens non-discriminatieprincipes plaatsvinden en het databeleid schrijft AVG-conforme praktijken voor, inclusief regelingen voor het onderzoeken van beveiligingsinbreuken. Komende mijlpalen zijn onder andere de officiële werving van de directeur en het oprichtersteam en de lancering van een DEP-ondersteuningsproject. Tegen 2027 zal DC-EDIC een one-stop-shop en expertisecentrum opleveren, plus een Digital Commons Forum en Award, en een jaarlijks rapport over de stand van zaken van Digital Commons. De officiële lancering van EDIC staat gepland voor december 2025.
DC-EDIC opent een nieuw hoofdstuk voor de digitale toekomst van Europa en helpt overheden, bedrijven en burgers te profiteren van betrouwbare, interoperabele en herbruikbare digitale bouwstenen die in en voor Europa zijn ontwikkeld.
Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur – EDIC
Het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur (EDIC) is een wettelijk kader dat lidstaten helpt bij het opzetten en uitvoeren van meerlandenprojecten.
Wat is een EDIC?
Het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur (EDIC) is een instrument dat lidstaten ter beschikking wordt gesteld in het kader van het Digital Decade Policy Programme 2030 om de opzet en uitvoering van meerlandenprojecten te versnellen en te vereenvoudigen. EDIC’s maken het mogelijk de algemene doelstellingen en streefcijfers van het Digitale Decennium te behalen.
Elk EDIC is een rechtspersoon die is opgericht bij besluit van de Commissie, na aanvraag door ten minste drie lidstaten en goedkeuring door de Commissie. De oprichtende lidstaten bepalen de bestuursstructuur en andere regels voor de werking van het EDIC in de statuten. De begroting is gebaseerd op de bijdragen van de leden, aangevuld met andere inkomstenbronnen, waaronder EU- en nationale subsidies. De zetel van een EDIC is in een deelnemende lidstaat en de rechtspersoonlijkheid ervan moet door alle lidstaten worden erkend.
Een EDIC kan een project in meerdere landen uitvoeren door gezamenlijke infrastructuur te implementeren, diensten te leveren en – indien de oprichtende lidstaten dat wenselijk achten – publieke instanties, private instanties, eindgebruikers en de industrie samen te brengen.
Eerste EDIC’s in oprichting
Alliance for Language Technologies European Digital Infrastructure Consortium (ALT-EDIC)
Het Alliance for Language Technologies European Digital Infrastructure Consortium (ALT-EDIC) streeft ernaar de schaarste aan Europese taaldata aan te pakken die beschikbaar zijn voor het trainen van oplossingen voor kunstmatige intelligentie (AI). Dit samenwerkingsinitiatief beoogt een gemeenschappelijke Europese infrastructuur voor taaltechnologieën te ontwikkelen. Dit zal resulteren in de creatie van ‘grote taalmodellen’ van Europese regionale en officiële talen. Het doel is om deze modellen te gebruiken om de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen die mensachtige taal kunnen begrijpen en genereren, te stimuleren. Het ALT-EDIC zal het digitale concurrentievermogen bevorderen, de taaldiversiteit behouden en de culturele rijkdom in Europa bevorderen.
Uitvoeringsbesluit van de Commissie tot oprichting van het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur voor de Alliantie voor Taaltechnologieën (ALT-EDIC)
CitiVERSE
Het initiatief Networked Local Digital Twins towards the CitiVERSE (LDT CitiVERSE EDIC) heeft tot doel bestaande lokale digitale tweelingen in heel Europa met elkaar te verbinden en vormt de basis voor de EU CitiVERSE. Lokale digitale tweelingen zijn virtuele representaties van de fysieke activa, processen en systemen van een stad. Digitale tweelingen gebruiken data, analyses en AI om realtime simulatiemodellen te creëren die de steden die ze vertegenwoordigen weerspiegelen. CitiVERSE, officieel opgericht op 12 december in Valencia, zet een nieuwe wereldwijde standaard voor coöperatieve ontwikkeling van slimme steden. Het richt zich op AI-gebaseerde oplossingen om stadsplanning te verbeteren en beter aan te passen, inclusief simulaties die (onder andere) de impact van veranderende verkeersomstandigheden op luchtkwaliteit, CO2-reductie en congestie aanpakken. Daarnaast onderzoekt het generatieve AI-gebaseerde virtual reality-toepassingen om de interactie met burgers te verbeteren (bijvoorbeeld door de raadpleging en het begrip van geplande stedelijke veranderingen te vereenvoudigen). Het CitiVerse EDIC omvat momenteel 14 EU-lidstaten en breidt zich snel uit.
Uitvoeringsbesluit van de Commissie tot oprichting van het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur voor Genetwerkte Lokale Digitale Tweelingen voor CitiVERSE
Digital Commons Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur (DC-EDIC)
Het Digital Commons EDIC (DC-EDIC) heeft als doel een Europese gemeenschap rond digitale commons te bouwen door de toegang tot financiering te vergemakkelijken, ontwikkeling en opschaling te ondersteunen, publieke bijdragen te versterken en deel te nemen aan digitale commonsprojecten. Het zal fungeren als een one-stop-shop voor belanghebbenden zoals open-sourcecommunity’s, overheidsinstanties en ontwikkelaars, dienen als incubator voor strategische digitale commons en gezamenlijke projecten (zoals een Europese digitale werkplek) versnellen. DC-EDIC, opgericht als EDIC met zetel in Parijs, verenigt Frankrijk, Duitsland, Nederland en Italië als oprichters, met België, Luxemburg, Slovenië en Polen als waarnemers.
Uitvoeringsbesluit van de Commissie tot oprichting van het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur voor Digital Commons (DC-EDIC)
EDIC voor Europees Blockchain Partnerschap en Europese Blockchain Service Infrastructure (EUROPEUM-EDIC)
Dit EDIC zal het bestaande ecosysteem van de Europese Blockchain Service Infrastructure (EBSI) verder ontwikkelen. Het zal de exploitatie van het EBSI verder uitbouwen en uitbreiden om EU-brede grensoverschrijdende diensten te leveren, met name overheidsdiensten. Het doel van het EDIC is het versterken van vertrouwen en cyberweerbaarheid in overeenstemming met de EU-regelgeving, waaronder het onlangs aangenomen Europees kader voor digitale identiteit. Het zal ook grensoverschrijdende samenwerking tussen overheden op het gebied van Web3 en gedecentraliseerde technologieën ondersteunen en innovatie en interoperabiliteit van dergelijke oplossingen bevorderen.
Overlapping met andere technologieën.
Uitvoeringsbesluit (EU) 2024/1432 van de Commissie van 21 mei 2024 tot oprichting van het Europees Consortium voor Digitale Infrastructuur voor een Europees Blockchainpartnerschap en een Europese Blockchain-dienstverleningsinfrastructuur (EUROPEUM-EDIC) (europa.eu)
Voordelen en het doel van een EDIC
EDIC’s combineren een aantal voordelen voor projecten op digitaal gebied, die verder gaan dan alleen onderzoek. Zo hebben lidstaten de meerderheid van de stemmen in de ledenvergadering, wat hen een beslissende rol geeft in het bestuur van elk EDIC. Lidstaten hebben met name de flexibiliteit om de interne structuur van elk EDIC aan te passen, inclusief de bijdragen van de leden, stemrechten, bestuursorganen en andere aspecten van implementatie en bestuur, door middel van de aanpassing van de EDIC-statuten. Om de impact in de hele EU te maximaliseren, blijven EDIC’s gedurende hun looptijd openstaan voor deelname van alle lidstaten tegen eerlijke en redelijke voorwaarden.
Als implementatiemechanisme voor meerlandenprojecten kunnen EDIC’s worden ingezet voor zowel de oprichting van nieuwe infrastructuren als de exploitatie van bestaande infrastructuren (mits toetreding tot het consortium waarde toevoegt aan lopende activiteiten, zoals het verbeteren van de duurzaamheid op lange termijn). Indien erkend als internationale organisatie, kunnen EDIC’s in aanmerking komen voor vrijstellingen van btw en accijnzen op goederen of diensten, in overeenstemming met de toepasselijke richtlijnen.